Baza wiedzy o oczyszczalniach

Konsekwencje budowy oczyszczalni drenażowych

mgr inż. Mirosław Nowak

Budowa i eksploatacja przydomowych oczyszczalni ścieków ma w Polsce kilkunastoletnią tradycję. Jednak od kilku lat nabrały większego znaczenia zwłaszcza po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Zmieniły się w tym okresie nasze rodzime przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska w tym ochrony wód, ziemi i powietrza. Miały one na celu takie zmiany aby były spójne z przepisami Wspólnoty. Z dumą należy podkreślić, że przepisy polskie dotyczące jakości odprowadzanych ścieków oczyszczonych z oczyszczalni wydane w roku 1991 były bardziej restrykcyjne od przepisów obecnie obowiązujących powstałych na bazie wymogów unijnych. Należy podkreślić, że zasadniczym celem wszystkich przepisów prawnych nie tylko w Europie ale i na Świecie jest dobro środowiska naturalnego będące w równowadze ekonomicznej i w trosce o dobro człowieka.

Obecnie w Polsce sprawy środowiskowe regulują trzy zasadnicze ustawy:

1.   Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (POŚ) z dnia 27 kwietnia 2001r –       Dz. U. Nr 62, poz. 627 – jest Ustawą nadrzędną regulującą sprawy środowiskowe w Polsce. Ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju.
2.   Ustawa O odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r – Dz. U. Nr 62, poz. 628. Ustawa określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
3.   Ustawa Prawo Wodne z dnia 18 lipca 2001r – Dz. U. Nr 115, poz. 1229. Ustawa reguluje m.in. gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi.
4.   Ustawa O ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. – Dz. U. Nr 92, poz. 880. Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu.

Z przepisów Ustawy Prawo Wodne wynika, że zabronione jest wprowadzanie ścieków do gruntu jeżeli stopień oczyszczania ścieków lub miąższość utworów skalnych nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem – art. 39 ust 1 pkt. 3 lit d Ustawy P.W. ( Prawo Wodne Dz. U Nr 239, poz. 2019 z 2005r. – tekst jednolity).
Dla oczyszczalni drenażowych, w których drenaż rozsączający stanowi drugi stopień oczyszczenia ścieków w glebie nie ma możliwości pomiaru parametrów ścieków oczyszczonych. Taki sposób oczyszczania ścieków nie stanowi również żadnego zabezpieczenia wód podziemnych przed zanieczyszczeniem. Ponadto należy zwrócić uwagę, że aby spełniony był drugi warunek cytowanego wyżej przepisu drenaż rozsączający należałoby całkowicie oddzielić od gruntu i dopiero po oczyszczeniu i pozytywnej analizie ścieków odprowadzić je do odbiornika, którym może być ziemia, rów, rzeka lub tp.
Drenaż rozsączający stanowi poważne źródło zakażenia bakteriologicznego wód podziemnych i powierzchniowych ale również gleby. Dzieje się tak dlatego, że w drenażu następuje kumulacja mikroorganizmów pożytecznych jak i chorobotwórczych. W wyniku kilkuletniej eksploatacji oczyszczalni drenażowej następuje zarastanie przewodów drenażowych osadem czynnym i nadmiernym, co obniża stopień filtracji ścieków a w konsekwencji utrudnia lub hamuje przepływ ścieków przez oczyszczalnię. W takim przypadku poprawienie filtracji może nastąpić jedynie poprzez wymianę drenażu, czyli mówiąc krótko poprzez wymianę połowy oczyszczalni na nową. Może nie byłoby w tym nic dziwnego ale sam drenaż to po prosu odpad, który zgodnie z ustawą o odpadach musi być zutylizowany. W tym miejscu należy przytoczyć art. 141 Ustawy POŚ mówiący o tym, że eksploatacja instalacji lub urządzenia nie powinna powodować przekroczenia standardów emisyjnych (jakości odprowadzanych ścieków – przyp. aut.) oraz, że oddziaływanie instalacji lub urządzenia nie powinno powodować pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia życia lub zdrowia ludzi.

Stopień oczyszczenia ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi regulują przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego ( Dz. U Nr 137, poz.984 z 2006r. ).

1. Ścieki odprowadzane do ziemi
Zgodnie z art. 11 ust. 5 w/w rozporządzenia ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego mogą być wprowadzane do ziemi, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

ilość ścieków nie przekracza 5,0m3/d

BZT5 ścieków dopływających jest redukowane co najmniej o 20%, a zawartość zawiesin ogólnych co najmniej o 50%

miejsce wprowadzania ścieków oddzielone jest warstwą gruntu o miąższości co najmniej 1,5m od najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego wód podziemnych

2. Ścieki odprowadzane do urządzeń wodnych
Zgodnie z art. 11 ust. 6 w/w rozporządzenia ścieki pochodzące z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego mogą być wprowadzane do urządzeń wodnych, w granicach gruntu stanowiącego własność wprowadzającego, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

ilość ścieków nie przekracza 5,0m3/d

ścieki odpowiadają wymaganiom dla oczyszczalni o RLM od 2 000 do 9 999 określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia:

(przyp. aut. BZT – 25mg O2/dm3, ChZT – 125mg O2/dm3, zawiesiny ogólne – 35mg/dm3)

najwyższy użytkowy poziom wodonośny wód podziemnych znajduje się co najmniej 1,5m pod dnem tych urządzeń

Reasumując należy poważnie zastanowić się nad budową oczyszczalni drenażowych oraz nad konsekwencjami ich budowy, eksploatacji i likwidacji. Może jeszcze nie jest za późno.......!